Hatutan.com, (25 Setembru 2024), Díli- Prezidente Repúblika (PR), José Ramos-Horta, iha informasaun klaru loos husi Governu kona-bá dívida Governu Timor-Leste nian besik millaun $20 iha ospitál sira iha Singapura ho Malázia.

Dollar AS. Foto/Google
José Ramos-Horta hateten dívida ka tusan sira ne’e mai husi tinan barak nia laran, la’ós Governu atuál de’it, tanba ne’e nia ko’alia ona ho Primeiru-Ministru (PM), Xanana Gusmão atu halo pagamentu imediata atu labele prejudika pasiente timoroan sira ne’ebé ba halo tratamentu saúde iha ospitál hirak iha Malázia ho Singapura.
“Kona-ba dívida sira ba ospitál sira iha liur ne’e, sim, ha’u simu informasaun, klaru la’ós Governu atuál de’it, iha dívida kuaze millaun $20 mai husi tinan lubuk ida, tempu badak Governu atu halo pagamentu. Klaru tenke haree didi’ak, tanba iha abuzu oin-oin, ha’u ko’alia liu husi mensajen ho Ministra Saúde, Élia A.A dos Reis Amaral, Primeiru Ministru Xanana Gusmão no ho Vise Primeiru-Ministru, Francisco Kalbuadi Lay, desizaun maka ne’e, atu halo kedas pagamentu,” Prezidente Repúblika José Ramos-Horta hateten bá jornalista sira iha Komunidade Kanosiana Balide, Díli, Tersa (24/09/2024).
Iha sorin seluk, membru Parlamentu Nasionál sira liuhusi sesaun pplenária ordinária, Segunda (23/09/2024), hato’o mós sira-nia preokupasaun relasiona ho pasiente sira iha ospitál sira Malázia no Singapura ne’ebé ameasadu haruka fila mai Timor-Leste, tanba dívida kuaze millaun $20 mak Timor-Leste seidauk selu bá ospitál refere.
“Ohin ita-nia maluk Deputadu Antonino Bianco ko’alia kona-bá ita-nia pasiente sira iha Malázia no Singapura, dívida ne’e iha duni, iha Malázia iha millaun $ 2. 5 no iha Singapura millaun 16. Iha nasaun rua-ne’e total dívida kuaze millaun $20,” membru PN husi Bankada FRETILIN, David Dias Ximenes “Mandati” liu husi intervensaun iha Plenária Parlamentu Nasionál.
Pasiente Timoroan sira-ne’ebé halo hetan tratamentu iha ospitál Gleneagles Kuala Lumpur Malázia, Padre Domingos Maubere, inklui iha ospitál seluk ne’ebé lokaliza iha nasaun-rua ne’ebé akumula pasiente na’in-20 liu. Maibé, sira ne’ebé iha ospitál Pantai ne’e ema aviza tiha ona katak fulan-Setembru nia rohan, mak la selu dívida sira ne’e sira sei haruka pasiente sira ne’e fila hotu, no tratamentu sira ne’e barak liu mak kemu.
Deputadu David Mandati sujere ba Governu atu kontaktu direta ho Embaixadór Timor-Leste iha Malázia atu nune’e bele hetan informasaun detallu liután kona-bá problema ne’ebé pasiente ho família sira hasoru.
Iha fatin hanesan membru PN husi Bankada PD, Maria Teresa Gusmão, sujere ba Ministériu Saúde atu koloka mós adidu saúde ba nasaun sira ne’ebé pasiente timoroan hala’o tratamentu, hanesan Indonézia, Singapura no Malázia, maski iha nasaun sira ne’e iha ona fokál point maibé iha nivel burokrasia no administrasaun.
“Realidade pasiente balun ne’ebé laiha koñesimentu ba vida modernizasaun ka avansadu sente difisil enfrenta moris, sira hakarak ba misa la hatene fatin, troka osan mós la hatene fatin, la hatene han fatin ne’ebé baratu no fatin ne’ebé sosa sasán bázika baratu inklui mós la hatene uza fasilidade Online hanesan Google Map,” Deputada Teresa Gusmão hateten.
Família pasiente sira iha nasaun refere sente difisil tebes, liuliu nesesidade bázika. Nune’e família no pasiente mantein iha ospitál refere maski kustu iha nesesidade bázika sira ne’e iha ospitál karun.
Hatán ba preokupasaun ne’e Vise-Ministru Asuntu Parlamentár, Adérito Hugo da Costa, rekoñese katak dívida Ospitál sira iha Singapura no Malázia kuaze millaun $20, tan ne’e, Ministru Prezidénsia Konsellu Ministru simu ona informasaun detalladu husi ospitál sira ne’e.
“Liga ho númeru ne’ebé señór Deputadu Mandati foti iha ospitál Singapura ho Malázia por volta millaun $20, ne’ebé Ministériu Saúde dezde inísiu akompaña tendénsia aumenta númeru dívida ne’ebé iha,” hateten Adérito Hugo da Costa.
Orientasaun Governu nian ba Ministériu Saúde imediata rezolve estatutu dívida Timor-Leste nian iha ospitál sira ne’e para bele fó nafatin seguru ba ospitál sira ne’e.
Jornalista: Vito Salvadór