Connect with us

Nasionál

PGR Sira Membru CPLP Diskute Hametin Autonómia Ministériu Públiku

Published

on

Hatutan.com, (09 Maiu 2023), Díli-Sorumutuk Prokuradór Jerál Repúblika (PGR, sigla portugés) sira membru Comunidade dos Países da Lingua Portuguêsa (CPLP) nian ne’ebé hala’o iha Guinea-Bissau,  diskute kle’an liu kona-bá hametin autonomia Ministériu Públiku (MP).

Lee Mós : Estadu Timor-Leste Emite Pasaporte Servisu bá Sidadaun Estranjeiru Ida ho Nasionalidade Caboverdiano

Sorumutuk PGR nasaun sira membru CPLP nian ne’e hala’o iha sidade Bissau, hosi loron 26 to’o loron 28 fulan-Abríl 2023. Delegasaun PGR Timor-Leste nian kompostu hosi PGR Alfonso Lopez nu’udár xefe delegasaun, Prokuradór Alfeu da Costa Moreira, Óscar Silva Tavares nu’udár Asesór Jurídiku PGR ho Paulina Correia, sekretaria superiór Ministériu Públiku.

Advertisement

Prokudarór Jerál Repúblika Alfonzo Lopez. Foto/Elio dos Santos da Costa

Prokuradór Jerál Repúblikua Alfonzo Lopez, informa sorumutuk ne’ebé realiza entre PGR sira membru bá CPLP ne’e  diskute liu asuntu kona-bá oinsá mak atu bele hametin nafatin autonómia Ministériu Públiku sira nian.

“Ho autonómia forte, entaun Tribunál mós forte. Kuandu autonómia para ema polítika ne’e, labele tama nia interesse bá órgaun autonómia ida-ne’e. Nia tenke independente, nia hakru’uk de’it bá Lei, Konstituisaun, no ordén sira-ne’e, tanba ne’e, majistradu nia estatutu, ierarkiamente organizadu,” Prokuradór Alfonzo Lopez informa bá jornalista sira iha Palásiu Prezidénsia Repúblika, Díli, Tersa (09/05/2023).

Prokuradór Alfonzo fó hanoin bá ema hothotu tenke hakru’uk bá Lei ida-ne’e, maibé, ne’e influensia. Buat hotu sempre ho objetividade para bele imparsialidade, objetividade, injensaun, labele fó benefísiu bá teriseiru.

“Ida ne’e haree de’it bá lei, labele rona polítiku sira. Haree de’it prosesu, haree de’it bá faktus, haree bá direitu. Ida -e’e maka sempre hametin, tenke halo manutensaun nafatin ho orgaun ida ne’e (ministériu públiku), órgaun justisa,” nia afirma.

Durante forum PGR entre membru sira CPLP ne’e, nasaun membru sira, inklui mundu hothotu sempre preukupadu, tanba dala-barak ema País seluk, polítiku sira ne’e, até órgaun sira, alta entidade sempre intervein.

Alfonzo Lopez hatutan, Timor-Leste ninia sistema ne’e hatete tiha ona Lei-Inan (Konstituisaun RDTL) ho kapás tebes, tanba iha País balu, liu-liu Guinea-Bissau, sira-ninia prokuradória jerál repúblika ne’e sira iha autonómia.  So ké, Prokuradór jerál sira ne’e, la’ós pur-mandatu. Iha tempu saida de’it, bele hetan demisaun, ezonerasaun. Kualker, bele fulan-neen, fulan-ida, ka bele tinan ida.

Advertisement

“Agora, ita-nian konstituisaun ne’e, hametin, ne’e la’ós saida. Kuandu mandatu, ne’e la’ós komesa ona servisu. Ida ne’e maka hothotu preukupa,” Alfonzo Lopez hateten.

Iha forum PGR entre membru sira CPLP nian ne’e, nasaun membru sira, diskute mós kona-bá kooperasaun internasionál, haree liubá krime organizadu sira mak hanesan, Brankeamentu Kapítais ho krime sibernétika (Cyber Crime). Tanba ida ne’e, sei halo akordu kooperasaun internasionál para bele hametin no koolabora, tanba mundu ohin loron, dijitál tebes, informasaun eletrónika iha média sosiál, mak ema fó sai arbiru kona-bá korruptu, ema ne’e korruptu.

Nia fó ezemplu, osan sira, mais ida ne’e osan mós halai lalais, transfere, hakfodak, osan ne’e halai ona bá país seluk. Tanba ne’e mak tenke iha kooperasaun internasionál.

Porkuradór Alfonzo Lopez informa, oportunidade sira ne’ebé mak Timor-Leste hetan iha forum ne’e maka, ida, Timor-Leste sempre buka koolabora ho nasaun sira membru CPLP sira, tanba iha sistema  mak hanesan. Buka manán esperiénsia hosi país irmaun sira, nune’e mós iha parte informasaun.

Timor-Leste alende tama bá iha País CPLP, maibé mós halo parte iha país ASEAN, Sudeste Aziátiku, Timor mós  atu integra iha CIJAS, no ne’e kona-bá mutual legal assistance, kona-bá kooperasaun internasionál sira.

Advertisement

“Ita sempre partilla informasaun, ita mós país joven, ita buka esperiénsia, ita gaña esperiénsia ho sira,” Prokudarór Jerál Repúblika Alfonzo Lopez hateten.

Jornalista: Rogério Pereira Cárceres

Continue Reading
Advertisement
Click to comment

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Nasionál

AJTL Dezafia RTTL,E.P ho Tatoli, I.P Hatudu Editoriál Independente

Published

on

By

Hatutan.com, (13 Novembru 2025), Díli—Asosiasaun Jornalista Timor Lorosa’e (AJTL) dezafia média Estatál hanesan Rádiu Televizaun Timor-Leste, Empreza Públiku (RTTL.E.P) ho  Ajénsia Notísioza Tatoli, Institutu Públiku (I.P) hatudu editoriál Independete hodi garantia liberdade espresaun no liberdade imprensa iha  Estadu direitu Demokrátiku Timor-Leste nian.

(more…)

Continue Reading

Nasionál

Filipina Hato’o Agradese Bá Governu Timor-Leste Mas Momentu Ne’e Sira Presiza Liu Apoiu Materiál

Published

on

By

Hatutan.com, (13 Novembru 2025), Díli– Prezidente Filipina, Ferdinand “Bongbong” Romualdez Marcos Jr, kontaktu Primeiru-Ministru Kay Rala Xanana Gusmão, hodi hato’o agradesimentu ba solidariedade ho sira-nia situasaun dezatre naturál, maibé momentu ne’e sira seidauk presiza apoiu umanitária husi forsa tarefa kontijenten Timor-Leste nian, tanba sira-nia ekipa no rekursu sufisiente hela.

(more…)

Continue Reading

Nasionál

Timor-Leste Sei Fó Apoia Sanitáriu Ba Vítima Dezastre Naturál iha Filipina

Published

on

By

Hatutan.com, (06 Novembru 2025),Díli—Estadu Timor-Leste sei  fó apoiu umananitária bá vitíma dezestre naturál ne’ebé akontese iha   Estadu Filipina.

(more…)

Continue Reading

Trending